Кӗрхи ҫумӑр.
Ала витӗр тухнӑ тейӗн
Тӗтӗм евӗр
Алӑ тӑрӑх шунӑ ҫемӗн
Шалк йӗпентӗм
Ӳнерҫе тухмарӑн пулӗ
Эсӗ.
Чарӑнмасӑр укеретӗн
Хура ҫийӗн хура
Тӗс.
Ҫӗр ҫине
Ӳкнӗ-ӳкмен хӑмӑр-
Шура юр
Ҫӗнелес пек туйӑм пурччӗ-
Урӑх ҫук.
--------------
Ӑшшалла вӗҫтернӗ майӗн
Тӗкне тӑкнӑ пулӗ
Кур-ха, ав, шап-шурӑ халӗ
Шур акӑшсен ҫулӗ
Ҫавсемех шуратрӗҫ тейӗн
Мӗнпур таврана
Кашни кӗркунесемӗн
Пӑлхатать темскер мана
«Самант» журналпа «Сувар» чӑваш наципе культурин аталану фончӗ пулӑшу ыйтаҫҫӗ:
«Чӑваш халӑхӗн хальхи ӑс-хакӑл улӑпӗсем» проекта пурнӑҫа кӗртме чӑваш яш-кӗрӗмне хутшӑнма чӗнет. Ӑс-хакӑл улӑпӗсен ятсарне сирӗн шухӑшӑрсене, сӗнӗвӗрсене шута илсе тытса пырасшӑн эпир. Ҫавӑнпа список пуҫласа паратпӑр та - ӑна малалла эсир тӑсасса кӗтетпӗр.
Ҫапла вара:
Николай Иванович Егоров,
Виталий Петрович Иванов,
Федор Иванович Мадуров...
Хастаррӑн хутшӑнасса шанатпӑр, ятсар тӑсӑмне кӗтетпӗр!
More...
Нумаях пулмасть Чӑваш наци конгресӗн ларӑвӗнче пулса курма май лекрӗ. Унта мӗн сӑлтавӗпе пухӑннӑ, мӗнле йышӑнусем тунӑ - кун пирки эпӗ маларах хыпарланӑччӗ, ҫавӑнпа та вӗсем ҫинче эпӗ тепӗр хут чарӑнса тӑмастӑп. Мана вара пачах урӑххи канӑҫ памасть...
Эх, мӑнтарӑн эпир чӑвашсем... Пӗр шухӑшлӑ пулса нацийӗ сыхласа хӑварас ӗҫпе тӑрмашас вырӑнне пӗр-пӗрне чӗррӗн «кӑшлатпӑр» вӗт. Ларура та ҫаплах, залри ҫынсем икӗ фронта пайланнӑ тейӗн, пӗр-пӗрне хӗрсе кайса «ӑс» параҫҫӗ. «Фронтӑн» пӗр пайӗ конгресс ӗҫӗ-хӗлне хурлать, ҫитменлӗхӗсемпе кӑлтӑкӗсем ҫине тимлӗх тӑвать.
Вырӑс чӗлхинчен* кӗнӗ «Класс» чӑваш орфографийӗшӗн ыйту тӑратакан сӑмахсенчен пӗри. Тӗп падежра вӑл ҫаплах тӑрса юлать-ха, анчах ытти вӗҫлевсенче «темшӗн» вӗҫӗнчи пӗр с-не ҫухатать: класс, класра, класшӑн, класри, класа.
Ҫак ыйтӑва ҫӑмӑллатас тӗлӗшпе ман шутпа ҫак сӑмаха «КӐЛАС» тесе ҫырма йышӑнтармала: кӑлас, кӑласӑн, кӑласа, кӑласра, кӑласран, кӑласпа, кӑласпалан, кӑлассӑр, кӑласшӑн; кӑласӗ, кӑласӗн, кӑласне, кӑласӗнче, кӑласӗнчен, кӑласӗпе, кӑласӗпеле, кӑласӗсӗр, кӑласӗшӗн; кӑласӗсем, кӑласӗсен, кӑласӗсене, кӑласӗсенче, кӑласӗсенчен, кӑласӗсемпе, кӑласӗсемсӗр, кӑласӗсемшӗн; кӑласлӑ, кӑласла, кӑласӑнни, кӑласалла, кӑласшар, …
Лайӑн енсем:
1) ку форма сингармонизм сакунне пӑхӑнать;
2) чӑваш чӗлхишӗн тӑванрах курӑнма тытӑнать (витре, кӗрепле, кӗнеке пек);
3) ҫӗнӗ терминсем ӑсталама май парать: классификация — кӑласласси (кӑласлани; е кӑласлав); классифицируй — кӑласла (кӑласласа тух).
2013 ҫулхи юпа уйӑхӗн 9-мӗшӗнче Шупашкарта Чӑваш наци конгресӗн черетлӗ съезчӗ пухӑнмалла. Вӑхӑт нумай юлмарӗ. Ҫынсен, тӗрлӗ ушкӑнӑн съезд умӗнхи шухӑш-кӑмӑлне пӗрлештерес тӗллевпе «Хыпар» хаҫатра «Калаҫу тӗпелӗ» уҫма сӗнетӗп.
Чӑваш наци конгресӗ ӗҫлеме пуҫланӑранпа икӗ теҫетке ҫул иртрӗ. Вӑл вӑхӑтра Раҫҫей патшалӑхӗнче те, чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗнче те питӗ пысӑк пӗлтерӗшлӗ тӗрлӗ улшӑну пайтах пулчӗ. Чӑваш конгресӗ ҫав улшӑнусен вӑхӑтӗнче хӑйӗн кирлӗлӗхне, чӑмӑртану хӑватне, малаш туртӑмне кӑтартса хӑварма пултарчӗ. Вӗсене халӗ аванах курса тӑратпӑр.
Тунтикун пӗрремӗш хут судра пултӑм, унччен хам пурнӑҫра вӑл кантурпа ҫыхӑнма тивменччӗ-ха. Хальхинче те хамӑн ӗҫпе мар, Илле Ивановӑн судне ҫул тытрӑм.
Муркаш сучӗ пӗр енчен ман кӑмӑла кайрӗ — тунтикун эп кая юлса ҫитрӗм, ҫавӑнпа та ларӑвӑн пӗрремӗш пайне кӗреймерӗм. Ҫавах та кантур алӑкне сыхлакансем пӗр-пӗринпе чӑвашла калаҫни, суда килекенсемпе чӑрсӑррӑн тытманни ман кӑмӑла тивӗҫтерчӗ. Тунтикун эп паспорт чиксе кайсаччӗ, анчах вӗсем ун чухне ыйтмарӗҫ, ман сумккасене тӗрӗсленипе ҫеҫ ҫырлахрӗҫ (юнкун паспорта манса кайнӑччӗ, анчах унсӑр та кӗртрӗҫ).
Килти ҫӳп-ҫапа урама кӑларма хушмаҫҫӗ те, ҫак каларӑша хӑш-пӗр пуҫлӑхсем питӗ те тӗпе хураҫҫӗ вара. Начаррине пытарма уйрӑмах ӑста вӗсем.
Акӑ, Шупашкарти ломбардра пулса иртнӗ тӗслӗх. Унта пӗр ҫамрӑк пырса кӗнӗ те заведующие хӑйне кӑсӑклантаракан япалана кӑтартма ыйтнӑ. Клиент ыйтӑвне тивӗҫтерме тухсан заведующине каччӑ ҫапса янӑ, унтан пистолет туртса кӑларса пуҫран ҫапнӑ, кайран ломбард ӗҫченне ҫыхса лартнӑ та пуянлӑха вӑрласа тухса тарнӑ. Заведующи пуҫне хытах суранлатни пирки республикӑн Ӗҫ инспекцине систерес темен пулин те ку тӗслӗх пирки вӗсем илтнӗ.
Ирӗклӗхпе ирӗклӗ сӑмах ҫирӗм ҫул ытла алхасать ӗнтӗ. Алхасать. Хутьте мӗн ҫырнине те халӑх ҫине кӑларма май пур. Кирлӗ-и вӑл, е ҫук –и, кама та пулин, ку урӑх ыйту. Ирӗклӗх. Итлес килет- итле, вулас килет - вула, курас килет – кур. Ваттисем ахаль каламан: килӗшмест тӑк, пӑрӑнса ут тенӗ. Суйма ан кансӗрле. Ирӗклӗ сӑмахсӑр ирӗклӗхӗ те ҫук, паллах. Чиновнике те ирӗклӗ сӑмах шӑнчӑрлама пултарать, теҫҫӗ хӑшпӗрисем. Чӑннипе вара ку пайтах урӑхла пулса тухать. Чӑннипе вара вӑрӑпа куштана самай ҫак ирӗклӗ сӑмах ирӗклӗх парать те ӗнтӗ. Мӗнле капла вара тетӗр-и?
Двое решили забить колхозного бычка и продать на самогонку. Сломали ограду и
вывели его из сарая, но тут их поймал охранник. Выстрелил в воздух, они испугались и были пойманы. Один дружил с участковым, он ему все и рассказал. Друг сказал, что все зависит от того, что скажешь на суде. - А что тут скажешь? - удивился мужик. – Мы зашли в сарай, чтобы украсть и попались. Это как дело повернешь,- ответил участковый. – Нужно сказать, что вы пошли на охоту. Проходя мимо конюшни, увидели сломанный забор, заглянули туда и увидели быка, который хотел бежать в поле.
- У меня командировка, погладь, пожалуйста, костюм и рубашку,- сказал чиновник средней руки Сергей Иванович своей жене.
- А куда? — удивилась та.
- Не знаю. Зав отдела сказал, что утром будет приказ, вот и все. А куда, узнаю из адреса на пакете, который должен буду вручить меру города, куда приеду.
- Странно это,— заметила супруга.
- Я с тобою согласен, но, по делам нашего отдела иначе нельзя: сообщат и не найдешь концов.
- Едешь с ревизией? — ухмыльнулась жена.
- Да, а в чем это дело, узнаю из пакета, который должен открыть вместе с мэром, к которому и еду.
+3.3 °C
