Удмурт Республикин ҫурҫӗр енче, Чепца шывӗн тӑрӑхӗнче, Глазов хули таврашнелле хӑйсене бесерман текен ҫынсем пурӑнаҫҫӗ. Вӗсем удмурт чӗлхипе калаҫаҫҫӗ.
Ҫак ҫынсене виҫҫӗр-тватҫӗр ҫул каялла документсенче чылай чухне "чӑваш" тесе те асӑнаҫҫӗ. Ҫакӑ пачах та ӑнсӑртран мар.
Мӗншӗн тесен бесермансем чӗлхипе ҫеҫ удмуртсем, ытти енсемпе вӗсем чӑвашсене ҫав тери ҫывӑх.
Бесермансем — чӑвашсем пекех, Атӑлҫи Пӑлхар еткерҫисем.
Анчах та мӗншӗн-ха "чӑваш" ят мар, "бесерман" ят ҫиеле тухнӑ кунта?
More...
Николай Егорович Лукианов раштавӑн 8-мӗшӗнче иртнӗ ҫавра сӗтелте тухса каланӑ доклад тексчӗ.
Кӗркунне вӑл пирӗншӗн — чӑвашшӑн чи тухӑҫлӑ та яваплӑ вӑхӑт иккенне эпир пурте питӗ лайӑх пӗлетпӗр. Ҫулталӑкӗпе тар тӑкса ырми канми ӗҫленин результачӗ кӗркуннере паллӑ пулса халӑх малалла, тепӗр ҫул мӗнлерех пурӑнасси ҫутҫанталӑкӑн ҫак вӑхӑтӗнчен килет.
Теме пула ҫутҫанталӑк йӗркипе анчах та мар, чӑваш нацин шӑпипе ҫыхӑннӑ питӗ пысӑк пӗлтерӗшлӗ япаласем те ҫирӗммӗш ӗмӗрӗн вӗҫӗнче кӗр кунӗсенче пулса иртрӗҫ.
Пирӗн чаплӑ та мухтавлӑ Ашмаринӑмӑрӑн сӑмахсарӗнче ҫу чӑваш тата ҫу ҫармӑс ӑнлавсем пур. Вӗсем христианлӑхчченхи тӗнпе (ыр-хаяр тӗнӗпе) пурӑнакан чӑвашсене тата ҫармӑссене пӗлтереҫҫӗ теме пулать. Ӑҫтан сиксе тухнӑ-ши ҫак ӑнлавсенчи "ҫу" сӑмах?
Шутласан-шутласан, ӑна "ҫӑва" сӑмахпа ҫыхӑнтарма май пурри курӑнать. Вилсен ҫынна пытармалли вырӑна (масара) ҫапла калаҫҫӗ. Вырӑсла — кладбище. Ку — хальхи пӗлтерӗш. Ытларах тури калаҫусенче сарӑлнӑ вӑл.
Тораизмӑн кукӑр-макӑр сукмакӗсемпе пӑтрашса ларнӑ чухне, Конмин тепӗр цитати мана култарса вӗлерсе пӑрахрӗ.
Кашни чӑваш хӑй патша тени паян модӑра. (Agabazar кӑшт тӗпчени пекки тунӑччӗ-ха ҫак каларӑша - http://en.chuvash.org/blogs/comments/2014/2.html). Паллах, кашни ҫыннӑн хӑйне хӑй тытма пӗлмелле, анчах тӗрӗслӗхе хирӗҫ тӗрӗслехӗ пӗлнӗ пек катӑккӑн ҫырни сӳнтерейми пушар пек алхасма пуҫларӗ чӑвашра. Цивилизацийӗ, Месопотамийӗ ҫинчен, Санскритне пӗлмесӗр Сансксрит ҫинчен ҫырни, Египет чӗлхипе культтурине хисеплемесӗр, Лапракассинчи навус кучӗ хыҫӗнчен кусен чӗлхи чӑвашӑнах-иҫ, йӑлт пирӗнтен илнӗ тесе ухмаха пени - хммм.
Ку кӗҫнерникун, чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Чӑваш наци музейӗнче Обществӑлла палатӑн ларӑвӗ иртрӗ. Ман унта хутшӑнма тӳр килчӗ. Ку статья — ҫавӑнта илтнӗ шухӑшсем тавра ҫырнӑскер.
Мӗн палӑртас килет? Калаҫакансен ытларахӑш пайӗ (аудиоверсипе, диктофонпа ҫырса илнӗскерпе, кунта паллашма пулать. Юсаман, касман — А.П.) пӗр кун маларах иртнӗ Халӑх пӗрлӗхӗн кунӗ пирки аса илчӗ. Аса илме аса илчӗҫ-ха вӗсем, анчах та хӑйсен калаҫӑвӗнче темшӗн пӗтӗм «утиала» (Василий атте ун пирки каларӗ) хӑйсем ҫине туртрӗҫ.
«Пӗркласрисем» халӑх тетелӗнчи пирӗн ушкӑнра вырнаҫтарнӑ ҫак шухӑша сайта та кӗртес килсе кайрӗ. «Пӗркласрисем» халӑх тетелӗнчисем ҫеҫ мар, ыттисем те паллашчӑр тесе.
Паян чӑвашла радио итлесе пӑхрӑм. Шухӑшӗ лайӑх, анчах та чӗрӗк пайне кӑна чӑвашла калаҫаҫҫӗ, ертсе пыраканӗсем чӑваш сӑмахӗсене йӑнӑшпа калаҫҫӗ. Вӗсем пурте тенӗ пек чӑваш шкулӗнче вӗреннӗ (Чӑваш ен хулисене чӑвашах тесе шутлатӑп) чӑваш чӗлхипе литература урокӗсенче 4–5 паллӑ илнӗ. Ҫавах та чӑвашла хырӑм выҫать теме кӑна тӑнлаҫҫӗ.
Амур барсӗ. Тепӗр ячӗ ун — Инҫеттухӑҫ леопарчӗ. Вырӑнти вӑхӑтпа паян 09:00 пулать ӗнтӗ, Инҫет Тухӑҫра ҫак чӗрчуна ҫапса кайнӑ. Паян ирхи тӑрсан ҫакӑн пирки чылай МИХ ҫырса пӗлтерчӗ. Хам пулсассӑн кунашкал кушак тӗсӗ пуррине пӗлместӗмччӗ те, капла вара ҫӗнни самай пӗлтӗм.
Амур барсӗ, иккен, питӗ сайра тӑрса юлнӑ пысӑк кушак тӗсӗ. Тӗнчипе те вӗсен йышӗ 80 ҫитмест. 57-шӗ вара Тинӗсҫум (ытлашши чӑвашлатма юратманнисем валли — Приморье) тӑрӑхӗнчи «Земля леопарда» (чӑв.
Заметки с совместного Фестиваля современной чувашской и удмуртской культуры
Итак, широко анонсированный в чувашском Интернете Фестиваль современной городской молодёжной чувашской и удмуртской культуры «Aptӑra-fest» в Чебоксарах прошёл успешно! Организаторы заявляют, что из запланированного и задуманного удалось реализовать примерно процентов 80.
Как нам удалось понять, идея фестиваля зародилась в летнем лагере по изучению чувашского языка «Хавал», который ежегодно проводит в Чувашской Республике одноимённое общественное объединение на природе.
Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр. Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).
«Эпир унпа хурӑнташлӑ»... «Пирӗн ҫывӑх тӑван вӑл...» — тетчӗ анне час-часах пӗлӗшсем ҫинчен аса илсе калаҫнӑ чухне.
Мӗншӗн эпир пӗрне «хурӑнташ», теприне— «тӑван» тетпӗр-ха?
Тӑван ҫывӑхараххине, хурӑнташ — аяккараххине пӗлтерет, теҫҫӗ чылай чухне ҫамрӑкрах ҫынсем.
Чӑваш Республикин Министрсен Кабинетне отставкӑна янӑ хыҫҫӑн республикӑри политика пурнӑҫӗ самай хускалчӗ, вырӑнсене кам йышӑнасси пирки нумай шавларӗҫ. Малтанхи юлать, е ун вырӑнне теприне лартаҫҫӗ? Ҫак ыйту политикӑпа кӑсӑкланакансене чылай хумхатрӗ темелле. Чи кӑсӑк ыйту вара Культура министрне кама лартасси пирки пулчӗ. Чӑваш халӑх сайтӗнче те ҫак тема тавра сахал ма хыпарларӑмӑр.
Чӑн та Костя Яковлева лартни хӑш-пӗр ҫынсен умӗнче самай ыйту ҫуратрӗ.
-9.7 °C
