МИХАИЛ ФЁДОРОВ
сонет
Шӗнерпуҫ. Самарти семинари.
Хусанта та вӗреннӗ иккен.
Сӑвӑҫ ҫырнӑ поэмӑн тымарӗ
Ҫавсенче аталаннӑ-тӑр, тен.
Ӗнтӗ мӗскӗн Хӗветӗр сӑнарӗ,
Кириле те Энтрисемпелен,
Ассенче пурӑнать халиччен.
Вӗсене чӑваш халӗх манмарӗ.
Тӗлӗнтермӗш хайлав "Арҫури"—
Хурапха Михалин тӗп еткерӗ.
Чӑн та, йышсӑр унпа пӗр ретри.
Кам кӑна-ши ӑна тимлемерӗ!
Малашне те, ҫулсем иртнӗҫем,
Килӗҫ пулӑхлӑ ҫӗн сисӗмсем.
Ҫӗр ҫинчи илемлӗ вырӑнсем туристсене хӑйсем патне кӑчӑк туртаҫҫӗ. Шел те, илемлӗскерсем тӗрлӗ тӑрӑхра вырнаҫнӑ, ҫавӑнпа кашнине ҫитсе курмашкӑн пӗр ӗмӗр те ҫитес ҫук. Телее, вӗсемпе виртуаллӑ мелпе те пулин паллашма май пур.
Кайкос и Теркс утравсем Кариб тинӗсӗнче вырнӑҫнӑ. Кунта ҫулсерен килсе куракан ҫын питӗ нумай. Кайкос тата Теркс – океан тата пляж. Хӑйӑрлӑ пляжсем ҫинче киленме пулать, океанра коралл рифсем тата хумсем. Эппин, унта серфинг, дайвинг тата спортӑн шыври ытти тӗсӗ аван аталаннӑ.
More...
3 октября 2014 года Чебоксарский фонд «Сувар», руководимый Владимиром Алмантаем, установил новую стелу Юпа в урочище Валем-хузя под Билярском в Республике Татарстан. Мероприятие было инициировано названным исследовательским фондом, Фондом историко-культурологических исследований имени К.В.Иванова, поддержано Бюджетным учреждением Чувашской Республики «Государственный центр по охране культурного наследия» и согласовано с главой администрации Алексеевского района РТ.
ИВАН ЮРКИН
Ӑна Юман Йӳркки Иванӗ тет.
Анчах апла теме сӑлтав ҫукрах-тӑр.
Йӗри-тавра суя хыпар ан сартӑр
Шупашкарти яваплӑхсӑр "эстет".
Хуҫа пулмашкӑн тивӗҫ харпӑр автор
Хӑй ячӗпе хӑех: суйлать — "тӗртет",
Ҫапла вара культурӑна кӗртет.
Ку тӗлӗшпе тупаймӑн урӑх "фактор".
Ҫыравҫӑ Юркина халалласа
Хитре сонет ҫырасшӑнччӗ —пулмарӗ...
Уни-кунилӗх илчӗ тӑлласа.
Ытти валли ак вырӑн та юлмарӗ.
Апла пулин те тепӗр яхӑнта
Тӗллевӗм пурнӑҫланӗ, тупата!
Кашни тӑрӑх хӑйне май илемлӗ. Хӑш-пӗр вырӑн вара уйрӑмах тӗлӗнмелле.
Вӑл Исландире вырнаҫнӑ. Гейзир, Строккюр гейзерсемпе палӑрса тӑрать. Гейзир тахҫан ҫӗре чӗтрентернӗ пулсан халӗ лӑпкӑ. Вӑл 5 кунра пӗр хут «вӑранать», унран тухакан шӗвек 60 метр ҫӳллӗшне ҫитет. Строккюр вара хастар-ха. Вӑл кашни 5 минутра «вӑранать». Шӗвек 20 метр ҫӳллӗшне ҫитет.
Нью-Мехико штатри наци паркне геологсем 250 миллион ҫулта тесе шухӑшлаҫҫӗ.
Тӗнчере эпир пӗлменни, курманни чылай. «Вилӗм стени» пирки, сӑмахран.
«Вилӗм стени» - аттракцион. Вӑл пысӑк йывӑҫ пичке евӗр. Шалта, стена тӑрӑх, каскадерсем мотоциклпа ҫӳреҫҫӗ. Ҫакнашкал пӗрремӗш мотодром 1911 ҫулта Нью-Йоркра пулнӑ. Вӑл чылай ҫынна илӗртнӗ. Ҫавна май 1915 ҫул тӗлне АПШра куҫса ҫӳрекен кунашкал темиҫе мотодром пулнӑ. 1930 ҫул тӗлне вӗсен йышӗ 100-тен те иртнӗ.
Мотодром диаметрӗ – 6 метртан пуҫласа 11 метр таран. Куракансем мотоциклсене ҫӳлтен сӑнаҫҫӗ. Каскадерсем пысӑк хӑвӑртлӑхпа стена тӑрӑх пыраҫҫӗ.
Пирӗн тӳре-шарашӑн чӑваш чӗлхи тем тесен те кирлӗ мар. Тутарстанрисемпе танлаштарсанах пысӑк уйрӑмлӑх куратӑн. Вӗсен сайчӗсем те тутарла туллин калаҫаҫҫӗ, мероприятисенче те тутар чӗлхипе усӑ кураҫҫӗ. Ав, пӗлтӗр универсиада иртнӗччӗ. Пысӑк спорт мероприятин сайтне вара акӑлчанлипе вырӑсла версисӗр пуҫне тутарла та хатӗрленӗччӗ. Шкулсенче те вӗсем тутарла вӗрентес тесе тӑрӑшаҫҫӗ, Раҫҫей министрӗсем ҫӳлтен «хушаҫҫӗ» пулсан та вырӑнта, хӑйсем патӗнче, майсем тупаҫҫех.
Шупашкарта Раҫҫей тата тӗнче шайӗнчи мероприятисем сахал мар иртеҫҫӗ.
АГАФЬЯ ГАВРИЛОВА
Трибуна патнелле утать хӗрарӑм.
Унта тухмашкӑн унӑн тивӗҫ пур.
Мӗн-ма тесен хӗрарӑма "чармаҫҫӗ"
Синкерлӗ эшафот ҫине тухма та.
Ӳссех пырать пурсӑмӑрӑн та парӑм.
Пӑтрашӑнать Мускав та Питӗрпур.
Ҫуралайман-ха чӑн-чӑн халӑх влаҫӗ,
Асав шӑлсен саккунӗ вара ватӑ.
Вӑл янтӑлатӗ тӗрмере айсарӑм
Е, йӑлмаклавлӑх, ҫирӗп кӑна шнур...
Переҫҫӗ, асаплаҫҫӗ, сӑнчӑрлаҫҫӗ —
Хастарлӑхшӑн кӗтет ҫапла награда.
Политика, тӗтре пек, ярӑм-ярӑм...
Чи кирлине ҫапах та витӗр кур:
Ирӗклӗхе ҫеҫ тӗнчере хаклаҫҫӗ,
Ӑна мухтанӑ авалхи Эллада.
Ҫапларах хак пама пулать паян пулса иртекен шкулсенчи пулӑма. Ҫӳлтен ярса панӑ хушупа физкультура урокӗсен йышне ӳстерме хушнӑ. Шкулсен директорӗсем вара (е кам унта уншӑн яваплӑ?) ҫак хушӑва плана кӗртес тесе чӑваш чӗлхин сехечӗсене илнӗ тет. Мӑнтарӑн чӑваш чӗлхи учителӗсене сехечӗсем ҫитменрен вӗсене вара истори урокӗсене ертсе пыма панӑ.
Чӑннипе те кӑшкӑрас килет: пирӗн тӳре-шарасем мӗн хӑтланаҫҫӗ? Сывӑ халӑх, паллах кирлӗ. Анчах ҫав халӑха тӑван чӗлхи кирлӗ мар-ши? Ют чӗлхепе пурӑнсан та каять тесе шухӑшлаҫҫӗ-ши? Хайхи кӗнекесем кӑларса чӑваш чӗлхине «музейласа» (тепӗр май каласан, архивласа) хӑварасшӑн-ши?
ХУРИ
Ирӗке кӗрешӳсӗр илеймӗн.
Тимофей Николаев (Хури)
Ячӗпе паян кун кам киленмӗ?
Хура халӑхшӑн ҫуннӑ чӗри!
Кӗрешӳ ҫухатусӑр пулаймӗ.
Тимахвийӗн шӑпи те тискер.
Темӗн тӗрлӗ хӗн-хур курнӑскер,
Йӑнӑш утӑм та тунӑ чылай-мӗн.
Урӑха та манмашкӑн май ҫук:
Хусанти тӗрмере ларнӑ чух
"Чӑваш халӑх историне" ҫырнӑ.
Вӑл унпа хавхаланнӑ иккен.
Чӑнахах та, пулни-иртнинчен
Уйӑраймӗ пире нимле ширма!
+5.3 °C
