Электронлă вулавăш

Çĕнелекен Шурçеремре йĕрке çирĕпленнине кăтартса пачĕç Яндуловпа Улька. Суя режиссер Нестер Тимков, пулă инспекцийĕнчен тахçанах кăларса çапнă Иван Кульков ял тăрăх çынсенчен эрех ыйтса çӳрени, ĕç ветеранне Семен Кушкова кӳрентерсе пĕтерни тарăхтарса янă Мăнкас администраци пуçлăхĕпе Шурçерем старостине. Тепĕр кун ир-ирех ял пухăвĕ пулчĕ. Халăх умне лартрĕç Тимковпа Кулькова. Кульковне Финоген Иванович мотоциклпа илсе килчĕ Лучковăран. Вирлĕ те тĕрĕс сăмахпа намăслантарчĕç ăçтиçуксене. Сабирова староста малтанах систернипе Шурçереме районти милици нарячĕ килсе çитрĕ, эсреметсене вун пилĕк талăклăха хупса усрама илсе кайрĕç.

— Пĕрле пуçтарăнтăмăр пулсан, тепĕр ыйтăва пăхса тухăпăр, — сĕнчĕ Яндулов. — Хăвăрах куртăр пулĕ, ял хушшинче киревсĕр ĕç тăвакансене халăхпа пĕрле пăркăчламалла. Мĕн тумалла-ха? Пĕрремĕшĕнчен, черетпе ял хуралне тухассине йĕркелемелле пирĕн. Иккĕмĕшĕнчен — халăх дружинин ĕçне чĕртсе ямалла. Ăна ертсе пыма Финоген Иванова сĕнес килет. Мĕнле шухăшлатăр?

Ырласа йышăнчĕç икĕ сĕнĕвне те. Еххим çавăнтах халăх сыхлавçи пулма кăмăллакансене хăй тавра пуçтарчĕ. Чи малтан Яндуловпа Сабирова килĕшрĕç дружина йышĕнче тăма.

Хăйне евĕр тепĕр уяв пулчĕ Шурçеремре. Пукрав умĕн Кушковсем патне Улька пычĕ. Малтан аппăшĕпе пăшăл пăтти пĕçерчĕç вĕсем, унтан Семен Яковлевича кухньăна чĕнсе илчĕç.

— Сăмса тăрри кĕçĕтмест-и сан, Яка Çумкка? — тем шахвăртрĕ арăмĕ. — Хăна пуçтарассине шутласа хуман-и?

— Мĕнле хăна, мĕнле ĕçкĕ? — ăнланаймарĕ Кушков.

— Ăна пирĕн пуçтах староста каласа патăр, — Улька еннелле куç ывăтрĕ Татюк.

— Ыйту тухса тăчĕ-ха пирĕн, Яндуловсен, хăнăхнă йăлапа ĕçлĕн пуçларĕ Улька. — Пукрав кунĕ кăштах хăна пуçтарас, уяв пекки тăвас тетпĕр. Анчах, хăвăрах пĕлетĕр, ман пӳрт тăвăртарах. Виçĕ сĕтел лартса кĕреке тăваймăн. Сирĕн кунта питĕ ирĕк, Мăнкасри клуб пекех. Çавăнпа Яндуловпа иксĕмĕр пĕрлешнине, икĕ ачаллă çемье пулса тăнине сирĕн килте кăна пуçтарса паллă тăвас тетпĕр. Паллах, эсир, хуçасем, ирĕк парсан.

— Çав тери лайăх шухăш! — ырлама васкарĕ Семен Яковлевич. — Эп мĕн? Эп кĕрекене кĕрсе ларма яланах хатĕр, леш совет пионерĕ пек. Ĕçĕ-тĕрĕçĕ Татюк çине тиенет. Вăл калатăр.

— Пулăшăп хам пултарнă таран, — ăшталанса ӳкрĕ мăшăрĕ. — Юрĕ, паянах сăра тума хуран çакăп. Салат пур, çĕнĕ хăмла татса хунă. Çĕпри хатĕрех.

— Ак, ĕç вĕресе кайрĕ те! — хĕпĕртерĕ Улька.

— Унтри Мăнкасран така çавăтса килнĕ, халь Еххимпе пĕрле пусса тирпейлеççĕ. Апат-çимĕçĕпе йăлтах хамăр тивĕçтерĕпĕр. Пурте çителĕклĕ темелле.

Нумай кирлĕ-и кĕр мăнтăрĕнче ял çыннине хăна-вĕрле пуçтарма? Паллах, Татюкпа йăмăкĕ çĕр çывăрмасăр тенĕ пек вĕткеленчĕç-ха. Шӳрпе пĕçерчĕç, узбек пловĕ хатĕрлерĕç. Кукăль-икерчĕ сĕтел тулли лартса тултарчĕç. Эрехĕ-сăри такама та çитĕ.

— Эс, Татюк-чиперук, хамăр енчен мĕнле парне памаллине шутласа хунă-и? — канăçсăррăн ыйтрĕ Кушков.

— Хам мĕн парассине манман-ха эпĕ, вĕр çĕнĕ вырăн комплекчĕ çырлахтарĕ тетĕп аллăран иртнĕ кĕçĕн çынсене, — те шӳтлесе, те йĕплесе каласа хучĕ мăшăрĕ. — Сан вара мĕнле парне пур-ха?

— Çавăнпа ыйтрăм та, — ĕнсине кăтăрт-кăтăрт хыçкаларĕ Кушков. — Райцентра кайса Аликпе Светлана валли шкул хатĕрĕсем, çавăн пекех тепĕр уйрăм парне туянса килес тетĕп. Паянах çитсе килетпĕр Финоген-Еххимпе. Райпо пахча çимĕçшĕн укçа парать тет. Чухах пулать парне туянмашкăн.

Чăнах та, икă пысăк пӳлĕм тулли хăна пуçтарăнсан пурне те тĕлĕнтерчĕ Семен Яковлевич. Вăл Яндуловпа Улькана телĕйлĕ çемье çавăрнă ятпа ăшшăн саламларĕ те унччен пурçăн виткĕç айĕнче тытнă компьютера парнелерĕ, вĕсен ывăлĕпе хĕрачине шукăль тум тăхăнтартрĕ.

Çăмăл пулчĕ Кушков алли. Парне парса тултарчĕç Яндуловпа Улькана, вĕсен савăк кулăпа çиçекен ачисене те манмарĕç.

Пурне те ăшшăн тав турĕç Андрей Степановичпа Ольга Ивановна.

— Сире, хаклă хăнасем, пĕр юмах каласа парас килет, — терĕ Яндулов. — Ăна эпĕ ача чухне хамăн асаттерен, Янтул чăвашран, илтнĕ. Ĕçĕ Кĕтерин патша вăхăтĕнче пулса иртнĕ иккен. Пăкачав вăрçине хутшăннă чăваш хресченĕсен пĕр йăхĕ, патша генералĕсенчен тарса, Сăр енчи сĕм вăрмансенче хӳтлĕх шыранă. Çапла майпа килсе тухнă вĕсем халь эпир пурăнакан хутлăха. Янтул аслашшĕпе тепĕр пилĕк çемье Мăнкас ялне никĕсленĕ. Тепĕр ушкăнĕ тарăн çырма урлă каçса тӳрем вырăна суйласа илнĕ. Кăлкан тип-тикĕссĕн хумханса ларнă унта. Сывлăм ӳкнĕрен кĕмĕл тĕслĕн курăннă кăлкан уйĕ. Шурçерем ят хунă чăвашсем хăйсем суйласа илнĕ вырăна. Çапла çуралнă Шурçерем текен ял. Вăйланнă, тарăнланнă ун тымарĕ. Анчах юлашки çулсенче куç умĕнчех хавшарĕ пĕчĕк ял. Юрать-ха ырă çынсем яла килме пуçларĕç. Шурçерем агрофирмăн хушма хуçалăхĕ пулса тăчĕ. Тусăмсем, пăрăнмалла мар пирĕн çак çул-йĕртен, татăлма памалла мар ял тымарне. Хирĕçлеместĕр пулсан çавăншăн черкке çĕклĕпĕр...

Вĕçленчĕ Кушковсен Шурçеремри çу вăхăчĕ. Лучковăна çити хăйĕн мотоциклĕпе ăсатрĕ вĕсене Финоген Иванович. Шупашкаралла каякан автобуса кĕтсе тăнă май, арăмне кăлт тĕртрĕ Семен Яковлевич:

— Итле-ха, Татюкăм, темшĕн шиклентерет мана хулана таврăнасси. Сăмах лекет ĕнтĕ. Вирлĕ сăмах лекет.

— Камран шикленмелле? Мĕнле сăмах? — ăнланаймарĕ мăшăрĕ.

— Врачсенчен. Ара, çуркуннеренпе пулман-çке вĕсем патĕнче. Эпĕ унта ятарлă шутра тăратăп вĕт.

— Чĕре ыратать-и?

— Çук, яла килнĕренпе чĕре пуррипе çуккине те туймастăп. Тавах Турра, пурте йĕркеллĕ.

— Ха! Мĕнлерех чăрсăрланса кайрăн пулать, Яка Çумкка! Эппин мотор чăхăмламасть сан. Ял ĕçĕ, ял пурнăçĕ, ял сывлăшĕ сиплерĕç пире, чи чаплă тухтăр пулчĕç.

Кушков Лучковăран Шурçеремелле вăрман витĕр тăсăлакан тикĕс çулпă тиевлĕ икĕ машин кĕрсе кайнине асăрхарĕ. «Фурсов ертсе пыракан агрофирма хушма хуçалăх валли каллех темĕн кӳрсе килет, — шухăшларĕ кăмăллăн. — Çирĕпленет ял тымарĕ».

Тепре киличчен эппин, ял çулĕ, сывлăх çулĕ.