Электронлă вулавăш

Иван Гаврилович, Нина ашшĕ, утмăлалла çывхарса пыракан тĕреклĕ, çӳллĕ арçын. Иртнĕ вăрçă хыççăн та çийĕнчех таврăнайманнипе вăл авланасса та час авланайман. Çавăнпа ачи-пăчи те (хăй çулĕпе шайлаштарсан) — «вакă»: чат асли институт пĕтерсе ĕçе вырнаçни те пĕлтĕр кăна-ха — Шупашкара çĕнĕ завод тунă çĕре юлнă. Ыттисем тата иккĕшĕ, Нинăн аслă пиччĕшĕ хыççăнхисем — аплăшĕпе тетĕшĕ — пĕри Мускавра, тепри тата таçта вĕренеççĕ, яла шутсăр килсе-курăнсах тăмаççĕ, «ашшĕ кăмăлне курах тăван килĕнчен писрĕç», текелет пурне те аллакан чĕлхе. Нинăн та ялтан аяккарах хăпса тĕпленес кăмăлĕ пурччĕ пулĕ те-ха — Виталие хăратса пăрахни хупларĕ, ахăр, савнийĕ çывăхнерех пулас тесе, фермăна ĕçе кĕчĕ. Нина хыççăнхин, йăмăкĕн (пурĕ пилĕк ача Иван Гавриловичăн) — ашшĕ-амăшĕн çунатти айĕнче пурăнасси малашĕ-ха: улттăмĕш класра кăна пырать. Унччен, тутлă-и, йӳçĕ-и, кун кунла та çĕр çĕрле аçу-аннӳ килĕнче, мĕн хушнине ту, итле, пысăккисем мĕн каланине тăнла. Килĕштерет-мĕн Иван Гаврилович чи кĕçĕннине, аслисене хăтăрнă пек вăрçмасть, ятлаçмасть, пиçиххи те тутантармасть. Унтан та ытла — ним урлă-пирлĕ шухăшласа тăмасăрах хĕрачин кăмăлне уяма хыпăнать. Лешĕ мĕн ыйтать — пĕремĕк-канфет-и, çипуç-и, урăххи-и — хакне хаклашса йӳнелмест, укçине тӳрех сутуçă умне кăларса хурать: тархасшăн. Темме кĕçĕнни тĕлне Иван Гавриловиич ăшĕ-хыппи çапла? Те аслисемпе хăйне кăрарах тыткаланăран, те улттăмĕш класра вĕренекенни асси пулнăран? Пĕр те, пĕр шухăшласан, ма чăнлăхах теме май килмĕ çакна? Чунĕ çине чăлахах пусман Иван Гавриловичăнне, чухлама кирлĕ: аслисем, виççĕшĕ, пĕрре йăваран вĕçсе тухса кайнăскерсем, тепре çаврăнса килмеççех-тĕр ашшĕ килне? Ачисем те текех ĕнтĕ пĕчĕккĕ мар: ашшĕн ырă сăмаххинчен ытларах усаллине астуса пурăнаççĕ-тĕр. Нини те, пиçсе çитнĕ çырла, такам тĕлне патлатса такам йăхне ӳсĕмлетмелли хĕр-ха. Ăна та, çилли-пăшши килнĕ самантсенче, сахал çитернĕ-им «пăрăç хутаççи»? Ахăртнех, чĕринче усрать пулĕ-ха ăна-кăна та. Вăхăт çитет те, ак, ирĕк ыйтса кукленмест — тухса вĕçет. Эппин, пилĕк ача çуратнă çĕртенех ĕмĕрсем хушши мăн аслашшĕсем вĕркетнĕ тăван вучаха çапла тăрпалтайла сӳнтерсе лартмалла тет-и-ха вут-çулăм витĕр тухнă, салтакăн? Эх, питĕ хăй ăссăн тăвасса картса хунăччĕ те вăл пурнăçне — ӳсен ачисен, ав, ăсĕсем хăйсен. Нимĕç мăшкăлне курманнине, ачисен мăшкăлне курмастех Иван Гаврилович. Чунне чул хушшине хĕстерет те кĕçĕннине хăй çумĕнчен хăпăттармастех, кил-çурт вучахне уйраканĕ вырăнпе пăхса-тăнлантарса çитĕнтерет-çитĕнтеретех. Саккăр пĕтернĕ-пĕтерменех колхоз урлă пахчаçăсен çулталăклăх курсне вĕрентсе килтерет те ăна — сада. Ахаль-им садĕнче çулталăкран çулталăка тенĕ пекех çын улшăнса тăрать. Çавăнпа — йĕрки те йĕрке халлĕн çеç, кăйттăлла. Капла, Иван Гаврилович тимлесе тăнипе — яланлăха. Ĕçĕ те пулать кĕçĕннин, пурнăçĕ те. Пурнăçĕ ĕнтĕ вăл — упăшки пĕлтерĕшĕпе-ха ĕнтĕ. Упăшкине вара кĕçĕнни, Иван Гаврилович кĕрӳшĕ иккеннине, ялтах тупать. Кĕрӳшне, кирек кам ывăлĕ пултăр та — пурпĕрех киле кĕртет. Сыпăнса каять вара Иван Гавриловичăн йăх тăсăмĕ, мăн аслашшĕсен вучахĕнчен вут-шанкă пал та пал карлама тытăнать. Çук, ухмахах мар вăл текех ача-пăчана хăйне кăна шанма. Çук, тилĕ пулĕ те, пыл сĕрсе пырĕ кĕçĕннин утас çулĕ çине хӳрипе, анчах та хăйне айвана тăратса хăварма памĕ-памех, мĕн картса хунине пурнăçлĕ-пурнăçлех. Çапла, пурнăçлĕ-пурнăçлех... Ыттисем вара, ашшĕ кăмăлне йӳнеçтерменскерсем — хуть те пуçхĕрлĕ пурăнччăр! Ашшĕ пилне илтмен ачасем ачасем-и вĕсем?.. Эх, Нини вырăнне пĕрех хут арçын ача çуралмаллаччĕ вĕт те! Сăпай, лăпкă, ашшĕ каланинчен иртмест. Ун тавра, ав, Турчăка ачи явăнать-ха тулĕк. Явăл. Вăл пуçтахран нимĕн ыррине те ан кĕт, амăшĕ хăраххи. Кăтартать-ха пĕрре, ак, вăл Иван Гавриловича çĕр чăтайми намăс, йăхра-тĕпре пулманнине. Вара-и? Вара хăй мĕн тăвасса та пĕлсе пĕтереймест фронтовик. Е Турчăка ачин пуçне çапса ватать, е... Нинине мĕн те пулин тăрмаласа хурать. Сисет, сисет ват салтак чĕри: купăсне акаль мар, ахаль мар нăртлаттарса çӳрет-ха каç-каç Турчăка ачи Иван Гавриловичсен умĕнче. Ахаль мар вĕл-вĕл кăтрине вĕлкĕштерсе çӳрет...

Хăй апла-капла шухăшласа тăнă вăхăтра хĕр тăруках нимĕн те шарламаннине кура, йĕкĕт паçăрхи ыйтăвне тата тепĕр хут аса илтерчĕ:

— Эс, мĕн, ăнсăртран персе яман пулĕ теп те?

— Ăнсăртран? — савнийĕ шӳтлеменлине ăнкарнăран, ун куçĕнчен чăр-р пăхрĕ Нина. — Ман валли урăх сăмах та çук-и вара сан, Витя?

— Пур, ма çук пултăр, пур, — халех калам-и, варарахпа-и е хăвах тавçăрса илĕн, тенĕшкел, кăрарах хуçкаланса тăчĕ Виталий. — Эп эсĕ мĕн каласса кĕтетĕп-ха малтан. Аçу-аннӳ пĕлсен мĕн калĕ тетĕп, э?

— Атте-анне... Иксĕмĕр пĕр-пĕрне килĕштернине каласан, турткалашса тăмаççĕ вĕсем, пиллеççĕ, — савнă çыннине ыталама тăнă аллисене кĕлетки тăрăх лăштăр-р усăнтарчĕ хĕр. — Витя, пĕлетĕп, ывăл пулать пирĕн, ывăл. Илтетĕн-и — ывăл! Ятне те шутласа хунă ĕнтĕ эпĕ унăнне — Виталий. Ма? Пултăр ,пĕр çемьере икĕ Виталий. Пысăккипе пĕчĕкки. Чăн та, начар мар вĕт, Витя?

— Мĕн тенĕ-ха, тытман упа тирне сĕвиччен... — авмапикеннĕ турата лачăрах хуçса антарма меллĕрех сăмахсем шырарĕ йĕкĕт. — Хă, мĕнле асăрханайман-ха вара эс? Кĕркунне манăн, ху пĕлен, çара ăсанмалла пулать. Анчах та çуркунне, куçа тем сырăннăран, тантăшсенчен тăрса юлтăм. Лере унта, çарта — сахал-и, ну май-и, — икĕ çул çӳремелле-ха. Ăçта авланассисем пирки пуçа пăтратма унта. Икĕ çул хушшинче, тен, хăвăн та кăмăлу икçĕр тĕрлĕ улшăнĕ, — хĕр куçĕнчен пĕр йывăр тумлам куççулĕ пат патлатнине курсан, кару тытнă тилхепине кăшт пушатам пек турĕ Виталий. — Кайран раç, таврăнсан... куç курĕ вара...

— Чунсăр! — хĕр сăн-питне туххăмрах ӳкĕнӳ, эрлĕк сăрса илчĕ. — А эпĕ, ухмаххи, чăтрăм-чăтрăм каламасăр, кĕтрĕм-кĕтрĕм тавçăрасса... Атте-анне килĕпе сывпуллашса тухнăччĕ эпĕ кĕçĕр...

— Ăнлан: мĕн тума сана халь ача? Савăнса, çамрăк вăхăтпа киленсе юлас вырăнне! Ĕлкĕрĕн-ха кипке шăрши шăршлама... Атя, калаçар мар луччĕ ун пирки, — Виталий, лăплантарасла, Нинăна ыталама туртăнчĕ, хĕр хирĕçлерĕ. — Ну, апла-тăк, хăвăнне ху пĕл. Манăн ирпе ирех рейса тапранмалла. Унччен çывăрса канас лăртак. Эп кӳрентерес теменччĕ сана: ху эс кĕçĕр темĕскер...

— Апла калаçмастăнччĕ эсĕ маларах. Ман валли ăшă-ăшă сăмахсем те тупаттăнччĕ. Çепĕçчĕ. Кӳрентерместĕнччĕ. Кала-ха, пĕр пытармасăр, мĕн пулнă сана, Витя? — хĕрпе каччă, улмуççи айĕнчен тухса, хулран-хул çавтăнса, ялалла май утса кайрĕç. Çавăтаканни — Нина. — Е эпĕ юратмалла марах нĕрсĕр-и? Е... кам та пулин урăххи пур-и сан? Кала, ан пытар, апĕ ăнланма тăрăшăл.

— Ăнланма... Малтан эсĕ мана ăнланма тăрăш-ха. Пыран йăнкăртатса: «Е эпĕ юратмалла марах нĕрсĕр-и, е... кам та пулин урăххи пур-и сан?» Кирлĕ мар пире ача халь, илтетĕн-и, кирлĕ мар; — Кăтрипе хĕр пичĕ енне сулăнса, тем шутсăр кирлине пĕлтересле, хăвăрт-хăвăрт пăшăлтатрĕ Виталий. — Эпĕ ăна этемле, юлташла, лайăх пултăр тесе тăрăшатăп, вăл пур, итлемен ачапчалла мăкăр-мăкăр. Ну çурат, вара мĕн? Хăвăнтан култарас тетĕн-и? Кашни иртен-çӳрен: «Ав, хĕрле ача тăвакан», — тесе, пӳрниле тĕллесе кăтарттăр-и? Çу-ук,çитет манпа капла лĕпĕртетсе, — кăтрине ĕнси хыçнелле ласт сулчĕ каччă. — Ахаль те, сăмах сăвăрса, каçхи куна ир туса ятăмăр. Апла, тăнла, эппин, лайăхрах: е эпĕ, е ача... Суйласа ил иккĕшĕнчен пĕрне. Унсăрăн иксĕмĕр хушшăмăрта нимĕнле калаçу та пулма пултараймасть.

Вăт çапла, чунăм...

— Çук, килăшместĕп! — ирхи çӳçенчĕкре çирĕппĕн янăраса кайрĕ хĕр сасси, — Çĕр чăтайми намăс курам та, ачана пурнăç парнелетĕп-парнелетĕпех.

— Апла-тăк, сывă пул! — терĕ те Виталий ял вĕçне ухакан сад пахчи алăкĕ еннелле ӳсĕмлĕн таплаттара пачĕ. Нина, йывăç хушшинче çухалса пыракан çынна ни кăшкăрса тытса чарма, ни ӳлесе макăрса яма чухлаймасăр-пĕлеймесĕрех, кăвак çут хăпаракан тĕнче варринче чылайччен хытса тăчĕ. Пăртакран тин вара, çулçă варкăшĕ килсе çапсан, çĕркаç питрав вăййинчен кунталла утнă сукмакпа анаталла, фермăналла, хурлăн анса кайрĕ...

...Ача... Ак халь тепĕр путиш çавăрттарса кăларнĕ иккен-ха Виталий, утне çитмен туртине этем хĕр вăрласа кĕнĕ, лайăххине, чаплине ăмсаннă. Нинăна, мăшкăла тăрса юлнăскерне, тата çăрарах пылчăкпа шапăлтаттарма шут тытнă. Мĕнех, тытнă-тăк тыттăр ĕнтĕ, хăйĕн ирĕкĕ. Ахальтен асăрхаттарман иккен Мукуç мучи те: «Саппун кантрине салтма ăна наччас, каялла çыхма тăрас тесен вара — кантри çитмест...», — тесе. Ма итлемелле марччĕ-ши ват çын сăмахне, мĕн, чӳпĕк тултарса хунăччĕ-им ун хăлхине? Çапла çав: чавса çывăх та — çыртма çук. Халь ĕнтĕ унта текех иртнĕ ăспа пуйса лар. Маларах шухăшламалла пулнă çав, маларах... Çук, пур-пĕрех ун намăсĕ пулмасть Нина, пускас та — пулмасть-пулмастех. Ак, çитсе кĕрет те вăл яла, юлашки хут пăхса илет те Виталие, вара... Сывă пул, çут тĕнче, тăван-пĕтен, Анат Сăрмăшпа Тури Сăрмăш!...

Ах, мĕн тери уйăрăлса каясси килместчĕ унăн çакă çутă тĕнчерен, çак илĕртӳллĕ те тем анлăш чĕрене савăк çӳçенчĕк сăрхăнтаракан ытарайми кăваклăхран. Питрав хыççăнхи каçсенче те вăл пуртăпа ним хĕрхенми лачлăттарнă сĕткенлĕ хурăн вулли пекех хӳхлевлĕ марччĕ-ха, савнă çынни пырса каçару ыйтасса, ашшĕ-амăшĕ умнее чĕркуçленсе пил илтессе, туйкĕреки хушшине ларса курасса хытă-хытă ĕненнĕччĕ, питĕ-питĕ кĕтнĕччĕ. Темле пĕçерте-пĕçерте пăрахакан е сулчăлатакан-лĕпсĕрлетекен пушăлăхра пурăнса ирттернĕччĕ хĕр çав вăхăта. Шухăш шăнăрне шатăрт тĕвĕлеме, пăркăчласа хума ниепле те хал çитерейменччĕ. Малтанласа Виталисем патне кайса тĕтĕрес, лешсем хăваласассăн та — унтах ларса юлас шухăшĕ те çук марччĕ Нинăн, анчах та калла сĕмсĕрленни калама çук ăссăрланнине чухласа илчĕ те, тутине, юн тухасла, шатăрт çыртрĕ: тăнне куллен-кун пăраланăçемĕн пăраласа пыракан шухăш шурлăхне татах та тарăнраххăн пăчăртатса анса кайрĕ. Эппин, тем тери такăнса ӳкес мар тесессĕн те, пӳрнинчен иртейместĕнех иккен пăрăнса. Эппин — яланлăх çухалу, вилĕм... Никамшăн та ӳпкелешмелле пулмĕ капла. Хăйшĕн те, хăй ăшĕнче ӳтленекен ачишĕн те. Виталишĕн пушшех те! Тăруках, туххăмрах, пĕр самантрах пурте хăй виçине кĕрсе ларĕ: Нина хăй валли хăй суйласа тупнă хурлă хыпăнчăк та, никамăн хуйхи-суйхине ăнланма тăрăшман шелсĕр çут тĕнче те. Пурте, пурте сасартăках, тăнчах, ĕмĕрлĕхех хăй вырăнне вырнаçĕ... Никам та ĕсĕклесе макăрмĕ уншăн, никам та куççульпе ӳкĕнмĕ. Ашшĕпе амăшĕ те, ăнсăрт инкекпе сасартăках сăнсăрланнăскерсем, кулянĕç-кулянĕç те пĕр кана, çулсем иртнăçем, вĕсем те килтерĕшĕн кулленхи вак-тĕвекĕ хушшинче пӳкле вилĕмпе çĕре кĕнĕ ăнăçсăр хĕрне манăçа кăларĕç, хушăран кăна, эрленсе, хаш сывлакаласа аса илкелĕç. Çут тĕнчене йĕр хăварма килнĕ Нина ятлă этемĕн вилтăприйĕ те вара кашни çулах курăкпа кĕççеленсе, пусăрăнса пырĕ. Пĕтĕ, çĕтмеллипех çĕтĕ вара хĕвел ăшшинче нумай-нумай кунсемпе çулсем ырă курса пурăнма пултарнă вăхăтсăр татăлнă илем, пурăнан пурнăçра кашнин ятне пĕррерĕн пĕрре кăна, мĕл-л хыпса йăлкăшакан вăрттăнлăх çути — кĕтрет...

Нина вăрман çулĕпе, хир-хир урлă танккаса ял пуçне çитнĕ çĕре укăлчари халăх саланма та тытăннăччĕ ĕнтĕ. Çара каякансене ăсатма тухнисем, çывăхах мар тăванĕсем, пĕрер черкке лекнисем те, лекменнисем те, килĕсене тапранма, ушкăнран аяккарах сирĕлсе тăрса тухнăччĕ. Ку ĕнтĕ: «Таччăнрах курса юлăр пĕр-пĕрне, ыталашăр, каламаллисене каласа пĕтерĕр, мирлĕ вăхăт пулин те, тата хăçан тепре курнăçасси пулать-ха», текен ăшхыппи саманчĕ. Йăли тахçан-тахçанах çавнашкал ялйышăн, Тăван çĕршывăн хуралне кӳлĕнме ят тухнă каччăсене вăл кашни хутĕнчех укăлчана пуçтарса пил парса ярать: «Аслаçăрсемпе аçăрсен сумне яланах çӳлте тытăр, ырă ятпа кайса ырă ятпа таврăнса килĕр»...

Кунтах, салтак ачисене район военкоматне леçме ятарласа уйăрнă çăмăл машина таврашĕнче, Виталий амăшĕ, Хвеччис та, кускаласа çӳрет. Ывăлне пĕрре пĕр енчен, тепре тепĕр енчен пыра-пыра темĕскер тек тăнлантарать, тек тăнлантарать вăл. Ашшĕ, Кули, ушкăн хушшинче курăнмасть. Ахăртнех, «лавне» ытларах тӳпеленĕ пулмалла та, ĕнтĕ укăлчана та тухайман-тăр лешĕ.

Илемлĕ сассипе çăмăл машина хыттăн, вăрăммăн кăшкăртса ячĕ. Ку ĕнтĕ вырнаçса лармаллине, тапранма вăхăт иккеннине пĕлтерекен паллă пулчĕ. Çакна çеç кĕтнĕ тейĕн Нина. Вăл, темле çавраçил тапса-вăйкăнтарса, хăпартнăн, машина сырса илнĕ ушкăн патне ыткăнса çитрĕ те, унти çынсене тĕккелесе-хиркелесе, Виталий умне пырса тăчĕ. Ăна, тутăр çыххине амăшне лама ĕлкĕрнĕскерне, мăйĕнчен уртăнчĕ. Чăтаймарĕ хĕр, те чун савнийĕпе уйрăлас самант çывхарнипе, те ăшĕ-чикки кӳтсе-кӳтсе килнипе, сасăпах ĕсĕклеме тытăнчĕ. Шултăра та вĕри куççуль тумламĕсем хăйĕн сулхăнпа ĕнтĕркенĕ питçăмартийĕсене ăшăтнипе пĕрлех, йĕкĕт питçăмартийĕсемпе тутине те пĕçертрĕç, тăварлатрĕç. «Чунăм» тенисĕр пуçне нимĕн те калаймарĕ хĕр, пĕр саманта куççульпе тăварланнă тутипе каччă тути çумне вашт çыпçăнчĕ те, пуçне пĕксе, ушкăн хушшинчен тухса утрĕ. Виталий «Нина» тесе хыттăнах мар чĕнсессĕн те, каялла çаврăнса пăхмарĕ, паçăр килнĕ çулпа малалла ӳсĕмлерĕ.

Хвеччис, çын çинче яланах япшар чĕлхеллĕ Хвеччис, Нинăн кунашкал «сĕмсĕрлĕхне» кура, нихçанхилле мар вăрçса-тулхăрса юлчĕ. «Ха, курăр-ха эсир ăна, курăр! Хăйма ăшне чăмнă кушак амилле, ме сана — ман ывăл мăйĕ çине. Ним намăс-симĕсе те пĕлмеççĕ вĕт. Ха, курăр-ха, курăр. Упăшки пек — тăп-тăр кăнтăрла, пĕтĕм ялйьш умĕнче. Тьфу!» — çайла алапашланчĕ унăн йĕплĕ сăмаххи. Хыçран тата, ывăлне усал ан ертĕр тенĕн, куркапа сăра чашлаттарчĕ: «Килме килпетне тулрăнтăк, кайма та калшне тутан», — тесе, чылайччен лăпланаймасăр чашкăрчĕ.

Ахальтенех вĕриленмерĕ-тĕр Хвеччис: хăлхине кĕнех ĕнтĕ унăнне те ывăлĕпе Нина хуткупăс нăйлаттарса çӳренисем. Çавăнпа тулхăрчĕ те вăл халь тулхăрмаллипех. Çитменнине тата, виçĕмкун каç Дина кăтартса хăварнă пăтăрмахлă мăшкăл та чĕри тăлне йĕп пек тăрăнтарса ыраттарса тăратчĕ-ха кăра хĕрарăмăнне. Çавăнпа ятлаçу-вăрçу сăмаххи те çăра тĕтĕм пекех палкаса тухрĕ ун çăварĕнчен.

Виталий, амăшне хăй çумне чăмăртаса, аллипе çурăмĕнчен тепĕр хут лăп-лăп тутарса илчĕ те юратнăн, ытти салтак ачисемпе пĕрле «Волга» машинăна кĕрсе тӳнчĕ.

Çăмăл машина, вырăнтан тинех тапранма пӳрнишĕн хĕпĕртенă евĕр, витере тăрса йăлăхнă урхамах ирĕке çăлăнса тухнăн, такăрлатма ĕлкĕрнĕ шăн çулпа тӳрех утвитĕн тапса сикрĕ.

Сăрта хăпарса куç анинчен çухаличченех пăхса, алă сула-сула ăсатса ячĕ ăна ялйыш. Куç алинчен çухалсан, кам ăçта — çавăнталла саланса пĕтрĕç.

...Кунĕ паян, ятне пекех — тăвăнчăк. Ăмăр. Халь-халь тӳпе маччи çĕре лӳшлетсе анасла — пĕлĕтлĕ. Ир-кӳлĕм, кĕтĕве клевер çине хуса тухнă чух (шăнтсан, колхоз çулсеренех ĕнесене кунта хуса тухать çитерме, мĕн юр ӳкичченех вĕсене çавăн валли ятарласа тунă çурма ăшă хуралтăсенче пурăнтарать) — уяртаслаччĕ, вичкĕн çил кастара-кастара вĕретчĕ, пĕлĕтсене, ĕнер анчах йĕс ывăс пек курăнакан хĕвеле паян та часрах курăнтарма, хăяматалла татти-сипписĕр хăвалатчĕ. Каç-кӳлем, ак (ĕнтĕ клевер çинче çӳресе тăраннă ĕнесене те паçăрах хуралтăсене хăваласа таврăнса хупрĕç пуль, кĕтрĕç-кĕтрĕç пуль те Нинăна тантăшĕсем каçхи сăвăма та хăйсемех суса пĕтерчĕç пуль), çил лăпланнăçемĕн лăпланма тытăнсан, чĕрери пур пек шанăçа та сивлекпе пусăрăнтарса, тӳпе тăрри çăралнăçемĕн çăралма, пушшех те чунсăрланма ташратрĕ. Пĕтĕм тавралăх, лăс-лăс пĕлĕтпе тата каçхи сĕмлĕхпе çăмламасланнă вăрман, темле тӳлек те ăшăнкисĕр чĕмсĕрлĕхе путрĕ.

Юнашарах Ваттал кӳлли хуралса выртать. Унăн сăнĕ — пысăк-пысăк тĕм-хура куç. Çийĕ — çыраналла хӳтлĕх шыраса чупакан хумлă-хумлă пин-пин кăтра. Таçта çакăнтах, çывăхрах, Ваттал чунĕпе Явраç чунĕ ĕсĕклеççĕ пуль. Тен, каç чаршавĕ хупăрласса кĕтсе илеймесĕр тунсăхласа çитнĕскерсем, тухнă та пуль ĕнтĕ кӳллĕн тепĕр хĕрне тĕлпулăва. Ав, темĕскер хуралнă пек те, шуралнă-пек те туйăнать лере. Ав, ахальтен-им калама çук шăпăрт та шухăшлă Явраç кати. Шухăшлă та хуйханчăк... Телейлĕ мăшăр! Ĕмĕр-ĕмĕр пĕр-пĕринчен уйрăлман, ĕмĕр-ĕмĕр пĕр-пĕрне савса пурăнакан савнисем! Телейсĕр шăпине телейлĕ тунисем... Нинăн çеç ĕнтĕ тахçан-тахçанчченех, çынсен асĕнчен тĕссĕрленсе пĕтичченех, хăраххăн, тăр пĕчченех хуйханса, мăшăрне çухатнă хуракăшла хурлăн кикаклатса, çаврăнса çӳремелле пулать ĕнтĕ Ваттал кӳлли хĕрринче, Явраç катинче. Тахçан-тахçанчченех, ĕмĕр-ĕмĕрех... Пиншакне хывса хучĕ Нина, тутăрне салтрĕ. Тутăрне, пурçăнскерне, çурмаран чар-р çурчĕ. Пĕр пайне кутамас вĕренен алă тăсса çитмелли тапчам тураттинчен йăлмак туса çыхрĕ. Тепĕр пайне, пуç кĕмелĕх шайлаштарса, ун витĕр кăларса тепĕр йăлмак тĕвĕлерĕ. Туртса пăхрĕ: çирĕп, шанчăклă, вĕçерĕнсе каймасть. Пуçне мăйкăча чикиччен, хăй кĕлеткипе яланлăхах сывпуллашнăн, ури хырăмне, çӳçне, питне, кăкăрне хыпаласа пăхрĕ; варĕ тĕлне сĕртĕнсен, кăвар пек пĕçерекен алли унăн, тăвайккинчен хăпарма хал пухайман çулçӳренле, тăнк чарăнса тăчĕ кĕтмен çĕртен. Чаш-ш вĕтелесе кайрĕ ун ăстăнне шухăш: ача! Янк уçăлса кайрĕ хĕр умне ачалăхри пĕр ӳкерчĕк.