Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Акатуй вăл — ТУСЛĂХ туйĕ,

ПĔРЛЕХ туйĕ Акатуй.

Хумханать, ав, хирĕ-уйĕ,

Хăнари пек тусăм, туй!

Ĕçлеме пĕлни — яваплă,

Ĕçре ТЕЛЕЙ туптанать.

Савăнма пĕлни — сăваплă,

Ĕçре савăнăç. Ăнать.

Пурнăç йывăр. Ăнланатпăр.

Мĕн тăвас? Чăтас пулать.

Акатуй-çке, лăпланатпăр,

Чунăм савнăçпа тулать.

Ентешсем, туссем пĕр харăс

Вăйă картине тăрсан,

Пĕр-пĕрне, тăванăм, пар ăс

Савăнма, вăй пур-ха сан.

Ĕçпе савăнăç уявĕ

Акатуй вăл — чăн сăмах.

Урăхла тата кам калĕ?

Турăçăм, Сана, тавах!

Тарас Шевченкăна асăнса

Украина тăрăх кайрĕ

Пĕр мухтавлă юрă;

Çут тĕнче ăна пуç тайрĕ, —

Ĕмĕрлĕх эс пурăн.

Сан çинчен вăл çакă юрă,

Халăхăн юрри вăл.

Гимн пек янтрать халь юрă,

Ирĕк çын юрри вăл.

Çак ирĕк çинчен шутланă,

Юрăçă, эс ĕлĕк.

Тем те курнă, асапланнă,

Курнă пулĕ тĕлĕк.

Тĕлĕкре те, тен, курнă пулĕ —

Ирĕкре пур халăх,

Пусмăр йăлт хыçа ак юлĕ,

Ирĕклĕх — чăн палăк.

Ирĕкре халь Украина,

Юр юрлать шур хурăн.

Украина, Украина —

Чи сăваплă юррăм.

Сурăм ялĕ тесессĕн

Пурте лайăх пĕлеççĕ,

Чăваш Сурăм салинче

Пухă пулать тееççĕ.

Çулла, утта тухиччен,

Хĕрӳ ĕç пуçланиччен

Сурăм пуххи уявне

Пуçтарăннă чăвашсем.

Таврари тăван-пĕтен

Пухăнсассăн пĕр йышпа

Така пусса шӳрпепе

Сăйланаççĕ кăмăлпа.

Сурăм ялĕ кĕр те кĕр

Кĕрлет уяв сассипе,

Купăспала параппан

Ăмăртаç пĕр-пĕринпе.

Аслă урам варринче

Ача-пăча хĕвĕшет,

Хитре пысăк круççельпе

Вĕсен çаврăнас килет.

Шурă тумлă хĕрĕсем

Алран-алла çавтăнса,

Урам тăрăх ярăнса

Утаç шурă акăшла.

Ытарма çук хĕрĕсен

Кĕпи арки чĕнтĕрлĕ,

Умне çакнă саппунсем

Йăлтах хитре тĕрĕллĕ.

Хĕрсем хыççăн каччисем

Пит маттуррăн утаççĕ,

Шухă чунлă йĕкĕтсем

Пикесене суйлаççĕ.

Хăш пики илемлĕрех,

Хăш пики-ши ĕçченрех,

Хăш хĕрне качча илсен

Пурнăç пулĕ хитререх?

Малалла

Юрла, юрла сăра сĕрет Ульха. Вăхăт-вăхăт пĕчĕк куркана тултарать те астивсе пăхать. Техĕмлĕ, кăпăклă сăри. Ара, пĕтĕм чун хăватне, пĕтĕм çепĕçлĕхне, юратăвне хушса хатĕрленĕ-çке ăна. Пĕртен-пĕр ывăлне авлантарать Ульха. Пĕчченех пăхса çитĕнтернĕ ăна хĕрарăм.

Радиопа юрă сасси илтĕнет:

Красивая и смелая

Любовь её была…

Пĕтĕм чуна çурса юрлать Анна Герман юрăç. Çак юрра итленĕ майăн шăпăр-шăпăр юхать хĕрарăм куççулĕ. Акă вăл, Ульха питĕнчи шăпа парнеленĕ пĕркеленчĕксене тулчĕ пулинех, аллисем çине тумла пуçларĕ, сăра али çине ӳкрĕ…

— Савнăç валли хатĕрленĕ сăра çине хурлăх куççулĕ ӳкет-çке, — сасăпах хăйне хăй ятласа илчĕ те хĕрарăм, умĕнчи саппунĕпе пит-куçне шăлса типĕтрĕ.

Çак юрăри пекех пулса тухрĕ-çке унăн шăпи те. Унăн телейлĕ пурнăçне те аркатрĕç. Аркатаканнине юрăри пек çамрăк тесе калаймăн паллах. Ульхаран та, упăшкинчен Василирен те пĕр пилĕк-ултă çул аслăччĕ вăл. Анчах та илемĕпе, хăюлăхĕпе пĕр-пĕр çамрăк пикерен те ирттеретчĕ. Ăçтан килсе тухрĕ-ши çав хĕрарăм вĕсен пурнăç çулĕ çине? Коммунистсен партийĕ çĕршывра пуç пулса тăнă вăхăтра вĕсен салине ĕçлеме янăччĕ ăна. Хуçалăхра парторг пулса тăрăшатчĕ вăл. Васили тĕп инженер тивĕçне пурнăçлатчĕ.

Малалла

Кирилл Кириллов асăмне

Шкулĕ çук. Ялти илем

Куçса кайнă, пĕтнĕ, йăшнă.

Эс ӳстернĕ йывăçсем

Сан ята хурал пек тăнă.

1998, çу, 27

Савăккас (Веселовка)

Кирилл Кириллов асăмне

Савăккас пĕви пит сарлака,

Шывĕ тулăх, пăрăхĕ хăватлă.

Пăрăх вĕçĕнче чипер акка

Шурă пир çапнийĕ маншăн хаклă.

Мерчен евер çумăрĕ çăватъ,

Ах, илемлĕ, куçăма пăвать!

Çĕнĕ Çул çумăрĕн илемне,

Парнелейп, тăвансем, сире.

Çутăр çумăр, çутăр çумăр,

Мерчен çумăр ĕмĕрех.

Çĕн Çул тĕсĕ — хĕрлĕ, хăмăр...

Мерчен тĕсĕ чĕрĕрех.

Çутăр мерчен, çутăр ĕмĕрех,

Юррине те кĕвелеп эпех.

Тăвансемĕр, сире юратса,

Юр юрлатăп чуна шăратса.

Пурăнар-ха Çĕр çинче пĕрле,

Пурнăçĕ те пирĕншĕн пĕрре.

Çĕнĕ Çул çумăрĕн мерченне

Парнелер-ха ăшшăн пĕр-пĕрне.

Календарь листине эп тататăп

Юлашки хут кăçал, тĕлĕнсе, —

Иртнĕ çул авăрне, ак, путатăп,

Шухăшсем çумнерех çĕленсе.

Çĕнĕ çул — çĕн тивлет, килĕшетĕп,

Хурланас та килмест асăнса

Иртнине. Çав-çавах кӳлешетĕп:

Пурнăç çулĕ пыратчĕ ăнса...

...Шурлăхах кĕрсе ӳкрĕмĕр пулĕ, —

Кирлĕ улăм пĕрчи çăлăнма.

Пирĕн хыççăн мĕскер тăрса юлĕ?

Чун-чĕре пуçланман-ши хытма?

Аркатма йывăр мар, аркататпăр

Туслăха, çынлăха, пурлăха...

Йăх-яхсен çул-йĕрне якататпăр

Ылтăна пуç çапса кăлăхах.

Çĕр-анне куççульпе çăвăнайрĕ, —

Юнланман вырăн çук ун çинче.

Йывăр пурнăç килсе мăйран пăврĕ,

Çут çанталăк вилет, çут тĕнче!

Çӳлти влаçăн хăвачĕ çĕкленчĕ

Суйлавра çĕнтерсе ăслисем,

Çĕнелсе, сывалса тĕрекленчĕ;

Думăра — халăх янă çынсем...

Пĕр-пĕрне ăнланса пурăнсассăн,

Улăп утăмĕ тăвĕ çĕршыв.

Кӳршĕпе пĕр татуллăн пулсассăн —

Çекленӳллĕн çĕн юрăсем хыв!

Малалла

Ашшĕшĕн çакă пачах та кĕтмен çĕртен пулчĕ. Çавăнпах-тăр телефон трубкине халь-халь хуçса-ватса пĕтерессĕн çатăрласа тытрĕ вăл. Телефон тепĕр енчи арçыннăн мăнаçлă, никама пăхăнман сассине çапла аркатма е лăпчăтма пулать тейĕн.

— Настьăна чĕн!.. Мана Настя кирлĕ, — çав-çавах кăшкăрашрĕ телефонри арçын ӳсĕр сасăпа.

— Кам ыйтать ăна? Эпĕ унăн ашшĕ пулатăп. Эсир вара? — шалта, чĕринче çу кунне пăхмасăр куç курми çил-тăман тейĕн.

— Сана пĕрех мар-им? Эпĕ унăн упăшки пулатăп тейĕпĕр...

— Упăшки-и-и?! Эсир йăнăшатăр. Пирĕн Настя качча тухман-ха, шухăшламасть те, университет студентки кăна вăл... — тинех çăмăлрах пулса кайрĕ арçынна.

— Çапла тет... Кала Настьăна, Игорь сана «Ностальжире» кĕтет те. Çурçĕрччен çитмесен хăйĕнех ӳкĕнмелле пулĕ, — терĕ те телефонра пик-пик-пик сасă кăна ӳт-пӳри кашни нерв клеткине пырса çапнăн хваттерте темччен янăраса тăчĕ.

— Йăнăшрĕ пулас чăннипех те. Темле ӳсĕрскер. Вăт кăнттамскер... Настьăн упăшки тет-ха тата. Кирлĕ пире сан пек кĕрӳ, — хăйпе хăй калаçса алăри телефон трубкине вăйран кайнăн лăштах пăрахрĕ Анатолий, телевизор умĕнче шухăша кайса ларакан арăмĕ çинелле тем каласшăн пулса куç ывăтрĕ.

Малалла

Тух, тăванăм, итле, мĕнле юрă

Янăрать паян Атăл çинче.

Хумсем çийĕн, сăртсем-тусем урлă

Сарăлать çакă юрă инçе.

Ӳснĕçемĕн ӳсет уçă сасă,

Тулăх Атăл мăнаçлăн шăвать.

Куççуль мар, ирхи юрă хавасĕ

Ейӳлет ман Тăван çĕршыва.

Ку вăл — ирĕклĕ халăх телейĕ,

Ĕмĕр кĕтнĕ тулли çуркунне.

Çĕршыв тăрăх Çĕн Кунăн хĕвелĕ

Сапать хăйĕн таса ылтăнне.

Аслă Атăл, мухтавлă мăн Атăл,

Ывăт, ывăт хумна çӳлерех!

Темиçе пин-пин çул пурăнса та

Эс курман хальхи пек ĕмĕре.

Аслă шыв, вăрăм ĕмĕрлĕ Атăл,

Санăн иртнĕ кунна тĕпчеме

Паянхи çырантан эп пăхатăп

Ĕнерхи тĕксĕм пурнăç тĕпне.

Пирĕн ĕмĕр çыранĕ пит çӳллĕ...

Çакăнтан иртнине тинкерсен,

Эп куратăп ак — юн та куççулĕ

Çершыв тăрăх выртать кӳлленсе.

Унта — пурнăç, тутăх çурла пек,

Касать шелсĕррĕн выçă пыртан.

Унта — антăхнă Атăл бурлакĕ

Чул çинче чун тухас пек выртать.

Унта — йывăррăн йынăшнă сасă,

Малалла